ТР Экология министрлыгы башлыгы брифингта төбәктә атмосфера һавасына антропоген йөкләнешне киметү чаралары турында сөйләде

Бүген Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетында узган брифингта Татарстан Республикасы экология һәм табигый ресурслар министры Александр Шадриков Татарстан Республикасында атмосфера һавасына антропоген йөкләнешне киметү чараларын гамәлгә ашыру турында сөйләде.

Ул хәбәр иткәнчә, Татарстан Республикасында атмосфера һавасын мониторинглау Экология министрлыгы тарафыннан атмосфера һавасының пычрануын контрольдә тотуның 17 автомат станциясе (АСКЗА), 6 күчмә лаборатория һәм кулдан пробалар алу ярдәмендә башкарыла.

2024 елда 4 млн 300 меңнән артык үлчәү башкарылган. Пычраткыч матдәләрнең рөхсәт ителгән концентрациясеннән 1660 артык булуы теркәлгән. "Мондый үсеш Казанның төньяк өлешендә урнашкан 2 станциядә ачыкланган арттырулар хисабына булды. Монда 1252 арттыру теркәлгән. Барлык бу арттырулар диярлек - 99,7% - күкерт водородына туры килә", - дип сөйләде журналистларга экология министры.

Ул искәрткәнчә, Казанның төньяк өлешендә сәнәгать һәм башка объектлар комплексы урнашкан. Җыелма мәгълүматлар базасы буенча биредә 71 предприятие урнашкан. Шул ук вакытта 38 предприятие федераль дәүләт экология күзәтчелеге объектлары, 33 предприятие төбәк дәүләт экология күзәтчелеге объектлары. Төбәк предприятиеләренә чыгарылмаларның барлыгы 2%ы туры килә (елына 677,4 тонна).

Күкерт водороды буенча теркәлә торган арттыруларны исәпкә алып, җайга салу чараларын көчәйтү өчен узган елның декабрендә Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының 1116 номерлы карары кабул ителгән. "1116 номерлы карар нигезендә, яңа җитештерүләр төзү яки киңәйтү турында карар кабул иткәнче, җыелма исәпләүләр системасын кулланып, атмосфера һавасына йогынтыга анализ ясарга кирәк. Әгәр исәпләүләр яңа җитештерүнең һава сыйфатын начарайту мөмкинлеген күрсәтсә, төзелеш проект документациясенә үзгәрешләр кертмичә, яңа җитештерүне урнаштыру урынын яңадан карауга кадәр рөхсәт ителми", - дип ассызыклады Александр Шадриков.

Мондый якын килү атмосфера һавасына гына түгел, ә туфракка, җир асты һәм җир өсте суларына, үсемлекләр һәм хайваннар дөньясына да йогынты ясауны киметергә мөмкинлек бирәчәк.

1116 номерлы карар буенча анализны башкару өчен төп корал – Казанның һәм аның тирәсендәге территорияләрнең атмосфера һавасы пычрануын җыелма исәпләүләр системасы. Җыелма база ел саен актуальләшә. Хәзерге вакытта системада 12 мең стационар чыганак һәм 402 пычраткыч матдә исәпкә алынган. Җыелма исәп-хисаплар шәһәрнең яки сәнәгать төененең теләсә кайсы ноктасында концентрацияләрне модельләштерергә, шулай ук һәр предприятиенең һәм аларның чыганакларының өлешен билгеләргә мөмкинлек бирә.

Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты карары нигезендә барлык эшләрне җайга салу Экология министрлыгына беркетелгән. Һәр объект буенча үткәрелгән анализ нәтиҗәләрен Министрлык рөхсәт документлары биргәндә һәм идарәчел карарлар кабул иткәндә исәпкә алу өчен вәкаләтле органнарга җибәрә.

Республикада мондый практика бар инде. Министрлар Кабинетының шундый ук карары 2016 елдан Түбән Кама сәнәгать үзәгендә гамәлгә ашырыла. 2016 елдан әлеге сәнәгать зонасында 81 нче объектка карата яңа җитештерүләр ачу һәм гамәлдәгеләрен киңәйтү мөмкинлегенә анализ ясалган. Анализ йомгаклары буенча Түбән Кама сәнәгать үзәгенең эре предприятиеләре — «Түбән Кама нефтехим», «ТАИФ-НК», «ТАНЕКО», «Түбән Кама ТЭЦ», «Алабуга» МИЗ үзләренең проект документациясенә үзгәрешләр керткәннәр һәм яңа объектлар төзелгәнче үк атмосфера һавасына йогынтыны киметүгә юнәлдерелгән чараларны күздә тотканнар.

Уртак тырышлык нәтиҗәсендә соңгы 7 елда Түбән Камада һава пычрануга бәйле гражданнардан мөрәҗәгатьләр саны 32 тапкырга кимегән. (Әгәр 2018 елда мондый мөрәҗәгатьләр саны 583 булса, 2024 ел нәтиҗәләре буенча 18 мөрәҗәгать кергән).

Мондый уңай тәҗрибә быелдан башлап Экология министрлыгы тарафыннан Казанда да кертелә. Министрлар Кабинетының яңа карары кысаларында эш шул исәптән «Экологик иминлек» илкүләм проектының максатларына һәм бурычларына ирешүгә юнәлдерелгән.