РеспубликаТатарстан Республикасының тышкы багланышлары

Татарстан Республикасының тышкы багланышлары

Татарстан Республикасының халыкара һәм төбәкара хезмәттәшлеге Россия Федерациясенең бердәм тышкы сәясәте кысаларында федераль хакимият органнары белән бергәләп тыгыз эшчәнлектә алып барыла.

Татарстан икътисады дөньяның хуҗалык элемтәләре системасына  тоташкан. Республикада җитештерелгән сәнәгать продукциясенең яртысы диярлек экспортка чыгарыла.  

Республиканың тышкы сәүдәдә товар әйләнеше күләме 2023 елда 14,2 млрд доллар тәшкил итте.  

2010 елдан Татарстанга 8 млрд доллардан артыграк күләмдә чит ил инвестицияләре кертелде. 2023 елда республикага кергән акча күләме 76,5 млн доллар тәшкил итте. 2023 һәм 2024 елларда Татарстан инвестиция климаты торышының илкүләм рейтингында Мәскәүдән соң икенче урынны алды.

Россиянең сәнәгать-җитештерү төрендәге махсус икътисадый зоналарының хаклы рәвештә иң эреләреннән саналган «Алабуга» МИЗ территориясендә инвестицияләр өлкәсендәге хезмәттәшлек уңышлы алып барыла. 2024 ел башында «Алабуга» МИЗ территориясендә 60 ка якын резидент эшләде, предприятиеләрнең яртысыннан артыгы сәнәгать эшчәнлеге алып бара. Татарстандагы махсус икътисадый зоналарның  икенчесе, Россия күләмендәге ИТ-үзәк һәм яңа югары технологик шәһәр – «Иннополис» проектына карата игътибар арта баруы күзәтелә. 2024 ел башында «Иннополис» МИЗ территориясендә 333 компания – 130 резидент, 59 партнер һәм 144 стартап эшләп килә. Республика территориясендә шулай ук 5 алгарышлы социаль-икътисадый үсеш территориясе, индустрия һәм сәнәгать парклары, барлыгы 100 гә якын мәйданчык эшли.

Республика Евразия күләмендә берләшү процессында катнаша, БДБ, БРИКС, ШХО илләре белән стратегик партнерлыкны үстерә.

Казан зур әһәмияткә ия булган халыкара чаралар уздыру урынына әйләнде.

2024 елның октябрендә Казанда БРИКС әгъзалары булган дәүләтләр башлыкларының, шулай ук катнашырга чакырылган вәкилләрнең очрашуы узды. БРИКС саммиты көннәрендә Татарстан башкаласына 36 дәүләтнең һәм 6 халыкара оешманың җитәкчеләре һәм делегацияләре, 24 илнең башлыклары килде.  

Татарстанда Россия Федерациясе һәм ислам дөньясы илләре икътисадый хезмәттәшлегенең төп мәйданчыгы – «Россия – Ислам дөньясы: KazanForum» халыкара икътисадый форумы гамәлдә. 2023 елда аңа федераль статус бирелде. 2024 елда форум 15 нче тапкыр уздырылды, дөньяның 87 иленнән һәм Россиянең 87 субъектыннан теркәлгән катнашучыларның гомуми саны
20 меңнән артып китте.

2024 елның ноябрендә Казанда «РОСТКИ: Россия һәм Кытай  – үзара файдалы хезмәттәшлек» II халыкара форумы узды. Анда 36 илдән һәм Россия Федерациясенең 71 төбәгеннән 10 меңнән артык кеше катнашты. Кытайның 27 төбәгеннән вәкилләр килгән иде.

Көнчыгыш юнәлештә Татарстан Ислам хезмәттәшлеге оешмасы белән күпьеллык тарихы булган элемтәләрен ныгытуны дәвам иттерә. Россия Федерациясе Президенты В.В. Путин йөкләмәсе нигезендә 2015 елдан Татарстан Республикасы Рәисе Р.Н. Миңнеханов рәислегендә «Россия – ислам дөньясы» стратегик караш төркеменең эшчәнлеге яңартылды. Ул, исламның төп кануннарын бозып аңлатып, халыкара иминлекне какшатырга омтылыш көчәя баруга каршы көрәшүдә, шулай ук Россиянең ислам дөньясы илләре белән икътисадый, мәдәни һәм мәгърифәти хезмәттәшлеген киңәйтүдә, яшьләр оешмалары аша хезмәттәшлек итүдә    төрле илләрнең, иҗтимагый институтларның тырышлыгын берләштерүгә юнәлтелгән. Төркемнең чаралар планы кысаларында Россия Федерациясендә һәм аннан читтә  ел саен дистәләгән иҗтимагый, фәнни, дини форумнар һәм башка чаралар уздырыла. 2022 елда Татарстан Идел буе Болгар дәүләтенең ислам динен кабул итүенә 1100 ел тулуны билгеләп узды.

Республикада борынгы Болгар шәһәрен һәм Свияжск утрау-шәһәрен торгызу, Татарстан башкаласының тарихи үзәген яңартып кору буенча киң колачлы эш башкарылды. 2000 елда – Казан Кремле, ә 2014 елның июнендә Болгар тарих-археология комплексы  ЮНЕСКОның Бөтендөнья мирасы исемлегенә   кертелде. 2017 елның июлендә әлеге исемлеккә Татарстаннан өченче номинация – Свияжск утрау-шәһәренең Успение соборы һәм  монастыре, ә 2023 елның сентябрендә  дүртенче номинация – Казан федераль университетының Астрономия обсерваторияләре кертелде.

Татарстанда халыкара дәрәҗәдәге спорт уеннарын оештыру буенча бай тәҗрибә тупланды. 2013 елда Казанда Бөтендөнья җәйге универсиадасы узды. Анда дөньяның 160 иленнән 12 мең кеше катнашты. Студентлар уеннары үткәрелү нәтиҗәсендә Татарстанда һөнәри спортны үстерү, спортның бик күп төрләре буенча иң югары дәрәҗәдә ярышлар уздыру өчен инфраструктура булдырылды.

2015 елда Спортның су төрләре буенча дөнья чемпионаты Татарстан өчен гаять әһәмиятле халыкара вакыйга булды. Анда дөньяның 190 иленнән 2,6 меңгә якын спортчы катнашты, телевизион тапшыруларны 6,8 млрд кеше карады.

2017 елда Казанда ФИФА конфедерацияләр кубогы уеннары узды. 2018 елда Татарстан башкаласында Футбол буенча дөнья чемпионатының 6 матчы уйналды.

2019 елда Казанда эшче һөнәрләр буенча дөнья чемпионаты (WorldSkills) уздырылды, ул эшче белгечлекләр кадрларын әзерләүнең халыкара стандартларын гамәлгә кертүгә этәргеч бирде.

2024 елда Казан БРИКС илләре спорт уеннарын үткәрде, анда 82 илдән 5 меңнән артык кеше катнашты.

Кунакчыллык индустриясен үстерү республикага килгән туристлар санының тиз артуына ярдәм итә. 2023 елда Татарстанда 4,2 млн турист булып китте.

Татарстан, Россиянең Чит илләр эшләре министрлыгы белән килештереп, чит илдәге ватандашларыбыз белән эшчәнлек элемтәләре кора. Бу юнәлеш республиканың тышкы элемтәләренең иң мөһимнәреннән берсенә әйләнде.  Чит илләрдәге ватандашлар һәм Россия Федерациясе субъектларындагы татар җәмгыятьләре белән бергәләп эшчәнлек алып бару – тышкы элемтәләрне үстерүнең иң әһәмиятле юнәлешләреннән берсе.

Татарстанда милли мәдәниятне һәм телне саклап калуга һәм үстерүгә ярдәм күрсәтү буенча киң колачлы проектлар гамәлгә ашырыла. Ватандашларның максатчан төрле төркемнәре: эшлекле даирә, яшьләр, фән әһелләре һәм башкалар белән элемтәләр җайга салына. Ел саен Татарстан Республикасы ярдәме белән дөньяның 30 илендә диярлек 80 гә якын Сабантуй бәйрәме уздырыла. Белем дәрәҗәсен тикшерү өчен дөньякүләм мәгърифәти акция – «Татарча диктант» та хәзер ел саен үткәрелә.

2017 елдан «Чит илдә яшәүче ватандашларның ирекле төстә Татарстан Республикасына күченүенә ярдәм күрсәтү» төбәк дәүләт программасы эшли. 2023 елда программада 180 россияле ватандашыбыз һәм аларның 470 гаилә әгъзасы катнашты.  

Татарстанда укучы чит ил студентларының саны арта. 2024 елның октябренә республиканың югары белем бирү уку йортларында 150 дән артык илдән 22 мең студент белем ала.

Татарстанның тышкы элемтәләрен үстерүгә республика вәкиллекләре зур ярдәм күрсәтә. Алар арасында – 11 чит илләрдәге һәм 8 Россия Федерациясе субъектларындагы вәкиллекләр.

Халыкара элемтәләрне үстерүгә Татарстан территориясендәге консуллык учреждениеләре дә булышлык күрсәтә. Алар түбәндәгеләр: Төркия Республикасы, Иран Ислам Республикасы, Казахстан Республикасы, Венгрия, Кытай Халык Республикасы, Үзбәкстан Республикасы, Төрекмәнстан, Кыргызстан Республикасы генераль консуллыклары, Беларусь Республикасының Россия Федерациясендәге илчелегенең Казан шәһәрендәге бүлекчәсе.  Россия Федерациясе Хөкүмәте тарафыннан Казанда Согуд Гарәбстаны Корольлеге генераль консуллыгын ачу турында карар кабул ителде. Шулай ук Казанда Һиндстан генераль консуллыгын ачу мәсьәләсе карала.

Төбәкара элемтәләр өлкәсендә Татарстан Республикасы Россия Федерациясенең барлык субъектлары белән хезмәттәшлекне үстерә. Татарстан Республикасының иң мөһим сәүдә-икътисадый партнерлары арасында: Ленинград өлкәсе, Мәскәү шәһәре, Мәскәү, Самара, Чиләбе өлкәләре, Башкортостан Республикасы, Санкт-Петербург шәһәре, Свердловск, Түбән Новгород өлкәләре, Пермь крае. Россия Федерациясе субъектлары белән еллык төбәкара товар әйләнеше якынча 500 млрд сум тәшкил итә. Россия төбәкләре белән сәүдә-икътисадый хезмәттәшлек күләмнәрен арттыру соңгы елларда әһәмиятле эш юнәлеше  булды. Татарстан Республикасы Россиянең 82 субъекты белән Сәүдә-икътисадый, фәнни-техник һәм мәдәни хезмәттәшлек турында килешүләр төзеде.

 

Әлеге бүлек Татарстан Республикасы Рәисенең Тышкы элемтәләр департаменты тарафыннан алып барыла.

 

ТЕМА БУЕНЧА БЕЛЕШМӘ ЧЫГАНАКЛАРЫ

Россия Федерациясе төбәкләре белән хезмәттәшлек турында килешүләр

Якын һәм ерак чит илләр белән хезмәттәшлек турында килешүләр, беркетмәләр һәм меморандумнар

Татарстан Республикасы вәкиллекләре сайтлары

Татарстан Республикасының инвестиция порталы

«Made in Tatarstan» порталы

Елның икътисадый йомгаклары

Тышкы икътисадый эшчәнлек статистикасы

Татарстан Республикасына рәхим итегез!

«Алгарыш» грантлар программасы

Мәдәният өлкәсендә төбәкара, халыкара хезмәттәшлек

Чит илләрнең Татарстан Республикасындагы консуллык вәкиллекләре

2024 елда Россия Федерациясенең БРИКС берләшмәсендә рәислек итүе

 

Яңартылган 21.11.2024 11:31