ТР Хөкүмәте Йортында инвалидлар декадасына багышланган брифинг узды

Ел саен 3 декабрьдә Халыкара инвалидлар көне билгеләп үтелә, ә 1-10 декабрьдә Инвалидлар декадасы уза. 2023 елда Татарстаннан мөмкинлекләре чикле кешеләр өчен нинди чаралар оештырылачагы, аларга нинди түләүләр тиешлеге турында бүген ТР Хөкүмәте Йортында узган брифингта министрлыклар һәм ведомстволар җитәкчеләре сөйләде.

ТР хезмәт, халыкны эш белән тәэмин итү һәм социаль яклау министры Эльмира Зарипова хәбәр иткәнчә, хәзерге вакытта Татарстанда 274 меңнән артык инвалид яки республика халкының 7 проценты яши. Алар арасында 17 мең бала. "Республикада инвалидларны социаль яклау мәсьәләләре системалы нигездә хәл ителә. Бездә Татарстан Республикасы Рәисе каршында Инвалидлар эшләре буенча совет эшли, анда башкарма хакимият органнары, җирле үзидарә, иҗтимагый оешма вәкилләре керә. Муниципаль берәмлекләрдә инвалидлар эшләре буенча советлар төзелде", - дип хәбәр итте спикер.

«Уңайлы мохит» программасы 2011 елдан бирле гамәлгә ашырыла. Шул вакыттан бирле төбәктә 2,6 млрд сумнан артык суммага 921 объект яраклаштырылган. Программа 2020 елда тәмамланса да, бу юнәлештә эш дәвам итә. Сәламәтлек саклау, мәдәният һәм башка тармакларда тармак программалары эшли. Аерым алганда, быел гына да 25 объектта адаптация эшләре башкарылачак.

Республикада мөмкинлекләре чикле кешеләрне реабилитацияләүнең комплекслы программасы гамәлгә ашырыла. Татарстанда 112 дәүләт социаль хезмәт күрсәтү учреждениесе эшли, анда инвалидларга төрле хезмәтләр күрсәтелә. Моннан тыш, 17 реабилитация үзәге һәм алты социаль-реабилитация бүлеге, 21 дәүләтнеке булмаган оешма эшли. Ел саен реабилитация үзәкләре хезмәтләреннән 19 мең кеше файдалана.

2023 елда Халыкара инвалидлар көненә Татарстанда 1,5 меңнән артык төрле чара планлаштырылган. Спорт ярышлары, концертлар, әдәби-музыкаль очрашулар, социаль-инклюзив мастер-класслар оештырылачак. "Инвалидлар декадасында „Игелек сәнгате" зур инклюзив форумы, шулай ук "Кулларыбызны кулларга тотышыйк, дуслар!“ фестивале узачак. Инесса Клюкина җитәкчелегендәге „Э-моция“ инклюзив студиясе „Иске Казан әкиятләре“ спектаклен куячак», - диде Эльмира Зарипова.

Ул искәрткәнчә, «Россия — Ислам дөньясы» халыкара икътисадый форумы кысаларында быел KazanForum-2023 халыкара шеф-поварлар Кубогы узган. 30лап инвалид бала төрле илләрнең иң яхшы шеф-поварлары белән ризыклар әзерләгән һәм бизәгән. Шулай ук Казанда күрү буенча инвалидларның һәм аларның озатып йөрүче этләре катнашында төбәкара ачык реабилитация фестивале узган .

„1 декабрьдән 10 декабрьгә кадәр республикада 18 меңгә якын кеше теркәлгән "Уңайлы мохит" тесты узачак. Тест бу атнада башлана, барыгызны да катнашырга чакырабыз», - дип билгеләп үтте Э. Зарипова.

Ата-аналар берләшмәсе соравы буенча республикада балалар өчен махсус сменалар үткәрелә. Аларның алтысы узган инде, тагын икесе Бөгелмә районында планлаштырылган. Анда 200 кеше катнашыр дип көтелә.

Инвалидлар декадасында барлык муниципаль берәмлекләрдә кайнар линия телефоны эшләячәк, мөмкинлекләре чикләнгән балаларның законлы вәкилләре өчен медицина-социаль мәсьәләләр буенча бушлай консультацияләр узачак, төрле спорт һәм мәдәни-массакүләм чаралар оештырылачак.

„1 декабрьдә Тимер юлчылар мәдәният сараенда „Луч - люди, умеющие чувствовать" бөтенроссия фестиваленең гала-концерты узачак. 5 декабрьдә Казан Ратушасында икенче республика инклюзивбал узачак, 8 декабрьдә „Әкият“ курчак театрында мөмкинлекләре чикле балалар өчен „Игелек сәнгате“ бәйрәме узачак. „Кулларыбызны кулларга тотыныйк, дуслар“ ачык фестивале 13 декабрьдә Сәидгалиев мәдәният йортында узачак», - дип төгәлләде социаль яклау министрлыгы башлыгы сүзен.

Татарстанда 279 меңнән артык кеше инвалидлык буенча пенсия ала, шуларның 261 меңе - беренче, икенче һәм өченче төркем инвалидлары һәм 17,5 меңнән артыгы - инвалид балалар. Инвалидлык буенча пенсияләрнең ике төре бар: иминият һәм дәүләт пенсияләре. Республикада инвалидлык буенча иминият пенсияләрен алучылар  -57 мең кеше, дәүләт пенсияләрен алучылар  -53 меңгә якын кеше. Бу хакта РФ Социаль фондының ТР буенча бүлеге идарәчесе Эдуард Вафин хәбәр итте.

Спикер билгеләп үткәнчә, әгәр граждан хәрби травма нәтиҗәсендә инвалид яки Бөек Ватан сугышы инвалиды дип танылган булса, ике пенсия билгеләнә ала, картлык буенча иминият һәм инвалидлык буенча дәүләт пенсиясе. "Хәрби хезмәткәрләр өчен инвалидлык буенча пенсия хокукы ул хезмәт үткәндә яки эштән азат ителгәннән соң өч айдан да соңга калмыйча инвалид булган очракта барлыкка килә. Шулай ук бу вакыттан соң, әгәр инвалидлык яралану яки контузия нәтиҗәсендә килеп чыкса", - дип аңлатты Э. Вафин.

Аның сүзләренчә, инвалидлык буенча вакытыннан алда иминият пенсиясенә хәрби травма нәтиҗәсендә инвалид булган кешеләр, шулай ук күрү буенча беренче төркем инвалидлар хокуклы. Мондый пенсия алу өчен гариза кирәк түгел. Ул автомат рәвештә исәпләнә.

Спикер шулай ук татарстанлыларны техник реабилитация чаралары, акчалата компенсацияләр һәм электрон сертификатлар белән тәэмин итү турында сөйләде. "Электрон сертификат - кирәкле техник реабилитация чараларын сатып алу өчен виртуаль акча. Ул "Мир" түләү системасының банк картасына бәйләнә", - диде Эдуард Вафин.

Электрон сертификат алу өчен социаль фондка яки Дәүләт хезмәт күрсәтүләре порталына гариза язарга кирәк. Бер гаризада берничә төр техник реабилитация чараларын күрсәтергә мөмкин. Бу очракта "Мир" картасына берничә сертификат язылачак, аларны гамәлдә булу вакыты дәвамында кулланырга мөмкин.

Акчалата компенсация Фонд тарафыннан шәхси реабилитация программасында күрсәтелгән техник реабилитация чарасын инвалид үзе сатып алган очракта түләнә.

Татарстанның социаль фонды кешеләрне кыйммәтле протезлар һәм кирәкле транспорт чаралары белән тәэмин итә. Тантаналы шартларда 33 автомобиль тапшырылган, ә бер ел эчендә терәк-хәрәкәт аппараты авыр бозылган татарстанлылар өчен 38 автомобиль бирелгән.

"Шулай ук 5 млн. сумнан артык микропроцессор белән идарә ителә торган югары технологияле протезлар бирелде. Октябрь аенда республикада яшәүчеләрнең берсенә ярты миллион сумнан артык торган бот сөяге протезы тапшырылды", - дип өстәде Э. Вафин.

Шулай ук Социаль фонд инвалидларны караучы һәм «түләүле ял көннәре» дип аталган кешеләр өчен түләүләр башкара. Беренче төркем инвалидларны һәм 80 яшьтән өлкәнрәк кешеләрне карау буенча эшләмәүче эшкә сәләтле гражданга компенсация түләү (пенсия белән пенсионерга түләнә) 1,2 мең сум тәшкил итә.

Беренче төркем инвалид балаларны карау буенча айлык түләү (эшләмәгән ата-анага яки баланың опекунына аны карау вакытында) 10 мең сум тәшкил итә.