Мәскәү һәм бөтен Русь Патриархы Кирилл: Татарстанның православие һәм исламның үзара дустанә яшәве традициясенә керткән өлеше бик зур

Мәскәү һәм бөтен Русь Патриархы Кирилл Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов белән очрашу ахырында Татарстанга сәфәреннән алган тәэсирләре белән уртаклашты.

Искәртик, Патриарх «Россия - Ислам дөньясы: KazanForum 2023» XIV Халыкара икътисади форумы чараларында, «Россия – Ислам дөньясы» стратегик күзаллау төркеме утырышында катнашты, шулай ук Болгар дини академиясендә һәм берничә православие гыйбадәтханәсендә булды.

Мәсәлән, Патриарх Кирилл, бүген төрле диннәрне берләштергән терәк ноктасы һәм иман ноктасы нәрсәдә дигән сорауга җавап биреп: «Әгәр терәк ноктасы турында сөйләсәк, Россия территориясендә православие вәкилләре һәм мөселманнар өчен бу терәк ноктасы, беренче чиратта, безнең гадәти тормышыбызда православие һәм исламның тамырлануы булып тора. Без үзебезне бер-беребезгә карата чит ил кешеләре итеп хис итмибез, яисә үзебезне сак тотарга кирәк булган кешеләр кебек хис итмибез, чөнки синең сүзләреңә нинди реакция булачагы билгесез. Без чыннан да гасырлар дәвамында бергә яшибез, бергә эшлибез, тырышабыз. Чөнки Россия - дини сугышларны белмәгән ил. Шуңа күрә Татарстанның бу традициягә – православие һәм исламның дустанә яшәвенә керткән өлеше бик зур. Чөнки монда православие һәм мөселманнар нисбәте, минемчә, статистик яктан мөселманнар православие динендәгеләргә караганда күбрәк, әмма шулай да бу якын нисбәт. Бу мәсьәләдә Татарстан тәҗрибәсе барлык башка төбәкләр өчен дә зур әһәмияткә ия.

Бу беренче. Икенчедән, без барыбыз да - православие динендәгеләр дә, мөселманнар да - бәйрәмнәр һәм шатлыклы хатирәләр белән генә түгел, ә фаҗигале хатирәләр белән дә бәйле. Бөек Ватан сугышы вакытында анда кем православие динендәгеләргә яки мөселманнарга бүленгән? Команда бирелә - "һөҗүмгә"! һәм окоплардан күтәрелеп, үлемгә каршы православие динендәгеләр дә, мөселманнар да баралар. Шуңа күрә безне тарих шулай берләштергән, әгәр теләсәгез дошманга каршы бергә көрәшү каны белән. Минемчә, хәтта бик явыз ниятле көчләр дә чын кардәшлекнең бу бердәмлеген җимерә алмый. Бүген ул бик зур әһәмияткә ия. Россия күп очракта традицион кыйммәтләрне яклый һәм бик күп илләргә каршы тора. Сәяси сәбәпләр аркасында түгел! «Салкын сугыш» вакытындагы кебек түгел, ә рухи, әхлакый сәбәпләр аркасында. Чөнки без традицион әхлакны, ир-ат һәм хатын-кызның абруен, никахның изгелеген яклыйбыз - болар барысы хәзерге вакытта башка илләрдә шик астына гына куелмый, ә түбәнсетелә дә. Шуңа күрә Татарстан тәҗрибәсе һәр яктан да бик әһәмиятле.

Мин Татарстан җитәкчелегенә дә, бу искиткеч республика халкына да җылы кабул итүләре өчен рәхмәт белдерәсем килә".