Татарстан Дәүләт архивы белән Россия иҗади эшчәнлек нәтиҗәләренә хокуклар әйләнеше үзәге арасында Килешү имзаланды

Бүген Казанда Татарстан Республикасы Хөкүмәте бинасында Татарстан Дәүләт архивы һәм Россия Федерациясе Социаль-икътисадый үсешенең максатчан күрсәткечләрен мониторинглау буенча Россия Федерациясе Президенты каршындагы комиссиянең эшче төркеме утырышы узды. Килешү Татарстанда цифрланган  документларга авторлык хокукларын якларга мөмкинлек бирәчәк.

«Без бүген уникаль килешүгә кул куябыз. Татарстан архивы интеллектуаль хокуклар белән идарә итүнең блокчейн-инфраструктурасы үзәге булачак. Татарстан архивлары - цифрлы трансформацияне безнең тармакка кертү буенча Россиядә иң яхшылар», - дип хәбәр итте Архив эше буенча ТР дәүләт комитеты рәисе Гөлнара Габдрахманова.

Ведомство җитәкчесе Татарстан Дәүләт архивының цифрлаштыру өлкәсендә узган елларда нинди уңышларга ирешүе турында сөйләде. Бүгенге көндә ясалма интеллект ярдәмендә саклауга алынган документларның кыйммәтенә экспертиза ясау проекты эшләнгән.

«Хәзер без проект документларын ясыйбыз. Ул әзер булгач, без аны электрон документ әйләнешенә һәм Бердәм архив мәгълүмат системасына (ЕАИС) җибәрәчәкбез. Безгә килгән барлык документлар интеллектуаль система тарафыннан сайлап алыначак. Экспертизага экспертларны җәлеп итәргә кирәк булганда бик кызыклы документлар гына киләчәк», - дип аңлатты Габдрахманова.

Спикер шулай ук, республикада «Читтән торып уку залы» модуле эшләнеп беткән, аңа түләү системасы тоташтырылган, дип белдерде.

«Бу шәҗәрәләр эшләү бөтенләй үк уңайлы булмаганга эшләнде. Хәзер читтән торып уку залы эшләп бетерелә, без анда XVI гасырдан башлап Татарстанның территориаль бүлекләрен "элеп" куябыз. Хәзер Россия Борынгы актлар архивы белән тыгыз элемтәдә эшлибез», - дип өстәде Габдрахманова.

Шуннан соң мәгълүмат бердәм архив мәгълүмат системасына да өстәләчәк. Кулланучыларга уңайлы булсын өчен, торак пунктлар һәм урыннар исемнәре узган гасырларда кулланылган шул ук рәвештә күрсәтеләчәк.

Моннан тыш, электрон цифрлы имзаны яңартачак тагын бер платформа эшләнде.

«Электрон имза белән безгә килгән документлар дүрт елдан соң юридик әһәмиятен югалта. Цифрлы  имзаны дүрт елдан соң расларга кирәк. Бу мәсьәлә әлегә кадәр юридик яктан хәл ителмәгән. Хәзер юридик карар әзер», - дип белдерде Архив эше буенча ТР дәүләт комитеты рәисе.

Татарстан Республикасы Дәүләт архивының аудиовизуаль документларны һәм мәҗбүри нөсхәне саклау буенча директор урынбасары Сергей Горохов яңа системаның архив хезмәткәрләренә документлар хокукына ия булучыларны хатасыз билгеләргә мөмкинлек бирәчәген билгеләп үтте.

«Бу интеллектуаль хокукларны якларга мөмкинлек бирәчәк. Төп бурыч — архив документларын цифрлаштырудан тыш, аларга идарә итә, соңыннан монетизацияли ала, ә хокук ияләренең интеллектуаль хокукларын шул ук вакытта яклый алудан гыйбарәт», - диде ул.

«Россия иҗади эшчәнлек нәтиҗәләренә хокуклар әйләнеше үзәге» дәүләт архивы рәисе урынбасары Ирина Яковлева үз чыгышында ассызыклаганча, Татарстан дәүләт архивлары — архив эшен цифрлы трансформацияләү флагманнарының берсе.

Спикер билгеләп үткәнчә, Россиядә интеллектуаль милек базары әкренләп үсә, ул әлегә бүленеп кала һәм цифрлаштыруга мохтаҗ.

«Бердәм реестр булдыру зарурлыгы турында күптәннән фикер алышына инде һәм иҗади эшчәнлек нәтиҗәләренә Россия хокук әйләнеше үзәген булдыру  моны гамәлгә ашырырга ярдәм итте.  Ул 2021 елда ул булдырылды. Челтәр блокчейн технологиясе өчен төзелгән. Элек блокчейн һәркемне куркыта иде, чөнки ул криптокуранска бәйләнгән. Хәзер ул сәнәгый куллануда  һәм үзен ышанычлы заманча технология буларак танытты», - дип ассызыклады Яковлева.